Алматыда «Айбоз» ұлттық әдеби сыйлығының жеңімпаздарын марапаттау рәсімі өтті. Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі ұйымдастырған байқау биыл үшінші рет өткізілді.
Лауреаттарды құттықтаған Мәдениет және ақпарат министрі Аида Балаева қазақ әдебиетінің дамуына қосқан үлестері үшін жазушыларға ризашылығын білдірді.
– «Айбоз» әдеби сыйлығы – сөз өнерінің майталмандарын дәріптейтін, олардың шығармашылығын елге танытатын ерекше сыйлық, – деді министр.
Сондай-ақ, ол мемлекет тарапынан руханият саласына ерекше мән беріліп, ұдайы қолдау көрсетіліп жатқанын атап өтті.
– Жыл сайын Жазушылар одағы Алматы қаласы әкімдігімен бірлесіп алматылық 400 қаламгерге, Астана қаласы әкімдігімен бірлесіп астаналық 80 қаламгерге қала әкімдерінің гранттары табысталуда. Министрлік кітап саласында да жүйелі жұмысты жалғастырып келеді. Мәселен, биыл қоғамдық маңызы бар әдебиеттерді сатып алу бағдарламасына бойынша 52 авторға қаламақы төленді. Жаңа кітаптар алдағы жылы көпшілік оқырманға жол тартады. Ал қайта басып шығару бағдарламасы бойынша 2023 жыл 134 кітап жарық көрсе, биыл жыл соңына дейін 189 жаңа кітап ел кітапханаларына таратылмақ, – деді Аида Балаева.
Биыл министрлік Қазақстан Жазушылар одағымен «Стратегиялық әріптeстік» орнату бойынша үш жаңа жобаны жүзге асырды:
Жас қаламгерлер «Қазақстанның әдеби-танымдық панорамасы» жобасы негізінде еліміздің өңірлеріне барып, жаңа шығармалар жазды. Жыл соңына дейін қазақ әдебиетіне жиырма жаңа туынды қосылып, әр жас қаламгер 4 млн теңге көлемінде қаламақы алады;
Жас қаламгерлерге арналған «Жазушылардың шеберлік мектебі» ұйымдастырылып, отандық және шетелдік беделді қаламгерлердің дәрістері мен шеберлік сыныптары өтті;
«ТМД елдерінің архивтеріндегі қазақстандық жазушылардың зерттеу жұмыстары» жобасы ұйымдастырылды.
2024 жылы Ілияс Жансүгіров, Бейімбет Майлин, Сәкен Сейфуллин, Әбіш Кекілбаев, Фариза Оңғарсынова, Герольд Бельгер секілді бірқатар қаламгерлердің мерейтойлық даталары кең көлемде атап өтілді.
Сонымен қатар, Мемлекет басшысының тапсырмасымен Қазақстанда жаңа мереке – 23 сәуір Ұлттық кітап күні белгіленді. Осыған орай министрлік «Ұлттық кітап» байқауын жариялады.
Министр әдебиет саласын қолдауға арналған бірқатар маңызды бастамаларға назар аударды. «Айбоз» сыйлығынан бөлек, жас қаламгерлерге арналған Президенттік арнаулы әдеби сыйлық, Мәдениетаралық және этносаралық бірлікті нығайтуға арналған әдебиет саласындағы сыйлық, «Дарын» секілді бірқатар сылықтар мен байқаулар ұйымдастырылып келеді.
Биыл Мәдениет және ақпарат министрлігінің жанынан жас жазушыларға арналған «Алқа» әдеби клубы құрылды. Жас жазушылар Ілияс Жансүгіровтың 130 жылдығы және Бердібек Соқпақбаевтың 100 жылдығына арналған әдеби тур өткізді.
– Мемлекет басшысы 2025 жылды «Жұмысшы мамандықтары жылы» деп жариялағаны белгілі. Осы орайда, дарынды авторларға қолдау көрсетіп, қоғамдағы еңбек мамандықтарының маңызын ашу мақсаттында жас қаламгерлерге арналған «Ерлік пен еңбек дастаны» байқауы жарияланғанын да айта кеткім келеді. Мұның бәрі ұлт әдебиетін, қаламгерлер қауымын қолдауға бағытталған кешенді жұмыстардың айқын көрінісі деп білеміз, – деп түйіндеді Аида Балаева.
2024 жылы «Айбоз» сыйлығына 7 номинация бойынша 176 шығарма авторлары өтінім берді: «Үздік проза» – 57, «Үздік поэзия» – 37, «Үздік драматургия» – 16, «Үздік әдеби сын» – 13, «Үздік әдеби аударма» – 14, «Үздік балалар әдебиеті» – 31 және «Үздік комикс» – 8 өтінім.
Жасырын дауыс беру нәтижесі бойынша, тәуелсіз қазылар алқасының шешімімен «Махамбеттің өлім жазасы» романының авторы Бекет Қарашин «Үздік проза» номинациясының жеңімпазы атанды, «Үздік поэзия» номинациясында – «Айкөркем» балладасының авторы Маралтай Райымбекұлы жеңімпаз болды. «Үздік драматургия» номинациясында ең көп дауыс Думан Рамазанның «Әзірет Сұлтан» пьесасына берілді. «Үздік әдеби аударма» номинациясы бойынша Рауза Мұсабаева «Таң жұлдызы» жұмысымен жеңімпаз атанды. «Үздік балалар әдебиеті» номинациясында Төкен Әлжантегінің «Қызықтың бәрі ауылда» шығармасы үздік деп танылды. Ал «Үздік әдеби сын» номинациясында Жүсіпбек Қорғасбектің «Сайтанның ойыны» еңбегі марапатқа ие болды. «Үздік комикс» авторы болып Жақсылық Сабитов «Жошы хан» жұмысымен танылды.
Ұлттық әдеби сыйлықтың жалпы жүлде қоры 35 миллион теңгені құрады.
«Айбоз» – Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі құрған ұлттық әдеби сыйлық, ол отандық жазушыларды қолдау және ынталандыру мақсатында беріледі.
🔹 Новые имена: Аида Балаева наградила победителей Национальной литературной премии «Айбоз»
Церемония награждения победителей Национальной литературной премии «Айбоз» состоялась в Алматы. Конкурс, организованный Министерством культуры и информации РК, прошел в третий раз.
Поздравляя лауреатов, министр культуры и информации Аида Балаева выразила писателям признательность за вклад в развитие казахской литературы.
«Премия «Айбоз» — это особая награда, которая открывает новые имена, прославляет мастеров слова и знакомит народ с их творчеством», — сказала министр.
При этом она отметила, что государство уделяет особое внимание литературной сфере, поддерживая её развитие через системные проекты.
«Ежегодно Союз писателей совместно с акиматом города Алматы вручает гранты 400, совместно с акиматом Астаны – 80 столичным авторам. Министерство продолжает системную работу и в книжной сфере. В этом году по программе закупок общественно значимой литературы 52 авторам были выплачены гонорары. Новые произведения в следующем году будут доступны широкому кругу читателей. По программе перепечатки в 2023 году издано 134 книги, а до конца текущего года 189 новых книг — переданы в библиотеки страны», — проинформировала Аида Балаева.
Также в этом году Министерство реализовало три крупных проекта в партнерстве с Союзом писателей Казахстана:
Проект «Литературно-познавательная панорама Казахстана», в рамках которого молодые авторы посетили регионы страны и создали 20 новых произведений. До конца года авторы получат гонорары в размере 4 миллионов тенге;
Проект «Школа мастерства писателей», где начинающие литераторы обучаются, обретают новые навыки и умения под руководством известных отечественных и зарубежных авторов;
Проект «Научные исследования казахских писателей в архивах стран СНГ», направленный на углубленное изучение литературного наследия казахских поэтов и писателей.
2024 год был также отмечен празднованием юбилеев таких выдающихся писателей, как Ильяс Жансугуров, Беимбет Майлин, Сакен Сейфуллин, Абиш Кекилбаев, Фариза Онгарсынова и Герольд Бельгер. Литературные туры, посвященные этим событиям, укрепили интерес к национальной литературе.
Кроме того, по поручению Главы государства в Казахстане была установлена новая праздничная дата — Национальный день книги, который отмечается 23 апреля. В честь этого события Министерством был объявлен конкурс «Ұлттық кітап».
В своем выступлении министр заострила внимание на ряде важных инициатив, которые реализуются для популяризации книжной сферы. Помимо премии «Айбоз», для молодых казахстанских писателей проводятся и другие конкурсы: Президентская специальная литературная премия, премия в области литературы для укрепления межкультурного и межэтнического единства «Дарын».
В этом году при Министерстве культуры и информации РК создан литературный клуб для молодых писателей «Алқа». Молодые писатели провели литературный тур в честь 130-летия Ильяса Жансугурова и 100-летия Бердибека Сокпакбаева.
«Президент объявил 2025 год Годом рабочих профессий. В связи с этим объявлен конкурс «Ерлік пен еңбек дастаны», направленный на поддержку талантливых авторов и раскрытие значимости рабочих профессий в обществе. Мы считаем, что все это является ярким примером комплексных мер, направленных на поддержку национальной литературы и сообщества писателей», — резюмировала Аида Балаева.
В 2024 году заявки на соискание премии «Айбоз» подали авторы 176 произведений по 7 номинациям: «Лучшая проза» – 57, «Лучшая поэзия» – 37, «Лучшая драматургия» – 16, «Лучшая литературная критика» – 13, «Лучший литературный перевод» – 14, «Лучшая детская литература» – 31 и «Лучший комикс» – 8 заявок.
По результатам тайного голосования независимого жюри обладателем премии в номинации «Лучшая проза» стал автор романа «Махамбеттің өлім жазасы» Бекет Қарашин, в номинации «Лучшая поэзия» — автор баллады «Айкөркем» Маралтай Райымбекұлы. В номинации «Лучшая драматургия» наибольшее количество голосов было отдано за пьесу «Әзірет Сұлтан», автором которого является Думан Рамазан. Премия в номинации «Лучший литературный перевод» была присуждена Раузе Мұсабаевой за работу «Таң жұлдызы». В числе обладателей премий в номинации «Лучшая детская литература» — Төкен Әлжантегі с произведением «Қызықтың бәрі ауылда», в номинации «Лучшая литературная критика» — Жүсіпбек Қорғасбек с произведением «Сайтанның ойыны». Автором «Лучшего комикса» был назван Жақсылық Сабитов с работой «Жошы хан».
Общий призовой фонд национальной литературной премии составил 35 миллионов тенге.
«Айбоз» – национальная литературная премия, учрежденная Министерством культуры и информации РК в целях поддержки и стимулирования отечественных литераторов.
Comments